Gospodarka Rosji gwałtownie zwolniła: to już nie „ochłodzenie”, ale recesja
Ekonomiści nie tylko ostrzegają teraz przed stałym pogarszaniem się kluczowych wskaźników. Stwierdzają, że wzrost gospodarczy się zatrzymał. Druga połowa roku będzie decydująca dla Rosji. I bardzo trudna.
W najnowszym wydaniu kwartalnego prognozowania ekonomiści z Instytutu Prognoz Ekonomicznych Rosyjskiej Akademii Nauk ogłosili problemy w rosyjskiej gospodarce. Analiza danych statystycznych za maj wskazuje na praktycznie całkowite zatrzymanie wzrostu gospodarczego. Stagnacja na niemal wszystkich frontach. Sektor przemysłowy szczególnie zauważalnie osłabł.
PKB za pierwszy kwartał 2025 r. spadł o 0,4% w porównaniu z czwartym kwartałem ubiegłego roku. A w ujęciu rocznym wzrost wyniósł zaledwie 1,4%. A to po tym, jak rosyjska gospodarka wykazała się niesamowitą odpornością przez dwa lata w okresie sankcji: PKB kraju wzrósł o 3,6% w 2023 r. i o 4,1% w zeszłym roku.
„Ciągły wzrost popytu konsumpcyjnego i wydatków rządowych uchronił gospodarkę przed recesją na początku tego roku. Jednak kontynuacja obserwowanych trendów będzie oznaczać wzrost prawdopodobieństwa recesji już w drugim kwartale 2025 r.”, czytamy w raporcie ekonomistów z Instytutu Prognoz Ekonomicznych Rosyjskiej Akademii Nauk.
Wzrost (+32%) odnotowały jedynie gałęzie przemysłu, które można zakwalifikować jako produkcję obronną.
Prawie miesiąc temu eksperci z Centrum Analiz Makroekonomicznych i Prognoz Krótkoterminowych (CMASF) ostrzegali właśnie przed tym.
Ich raport wprost stwierdza, że w rosyjskim przemyśle rozpoczęła się stagnacja. Suche statystyki pokazują, że dopiero w kwietniu wolumen produkcji lekko „ożył” (+0,9% wobec -0,7% w marcu), ale ten krótkoterminowy pozytywny wynik zapewniły produkcja i rafinacja ropy naftowej oraz obciążenie zakładów produkcyjnych, w których dominuje przemysł zbrojeniowy.
Kraj pompuje ropę, ale ile, to tajemnica. A spadek w przemyśle wydobywczym w pierwszym kwartale wyniósł 3,7%. Zdjęcie: Jegor Alejew. TASS
„Jednocześnie w cywilnych sektorach przemysłu wytwórczego, poza sektorem energetycznym, od początku roku obserwuje się stały spadek produkcji: średnio o 0,7% miesięcznie w okresie styczeń–kwiecień” – wskazują eksperci z Centrum Analiz Makroekonomicznych i Prognoz Krótkoterminowych (CMASF).
Jak dodaje kandydat nauk ekonomicznych i brat ministra obrony Rosji Dmitrij Biełousow, wolumen produkcji przemysłowej po wzroście pod koniec 2024 r. gwałtownie dostosował się do poziomu z mniej więcej połowy ubiegłego roku, a następnie ustabilizował się:
„Jeśli weźmiemy pod uwagę dynamikę produkcji przemysłowej bez sektorów z dominującą obecnością kompleksu wojskowo-przemysłowego, możemy mówić o przejściu do recesji. Wolumen produkcji cywilnej w pierwszym kwartale zmniejszył się o 0,8% miesięcznie. W rezultacie poziom produkcji osiągnął najniższe wartości od kwietnia 2023 r.”
Naukowcy z Instytutu Prognoz Ekonomicznych Rosyjskiej Akademii Nauk usystematyzowali główne negatywne trendy:
— zmniejszenie wydobycia ropy naftowej i gazu;
— spadek sprzedaży samochodów (zarówno ciężarowych jak i osobowych);
— ograniczenie udzielania pożyczek ludności i przedsiębiorstwom;
— wzrost zaległości płacowych;
— wzrost zaległości w spłacie wszelkiego rodzaju pożyczek;
— spadek sprzedaży dóbr trwałego użytku (obroty detaliczne spadły do 3,2%).
Opóźnienia w spłacie wszelkiego rodzaju pożyczek są ważnym wskaźnikiem kryzysu. Zadłużenie hipoteczne ludności Rosji na koniec pierwszego kwartału 2025 r. wynosi 21,8 bln rubli. Zdjęcie: 1MI
Jeśli chodzi o filary rosyjskiej gospodarki - wolumeny produkcji i eksportu ropy naftowej i gazu - analitycy nie mają obiektywnych danych. Od 2023 r. dane o produkcji ropy naftowej są tajne. Ale spadek w górnictwie w pierwszym kwartale wyniósł 3,7%.
A dochody kraju z ropy naftowej i gazu zmniejszyły się już o 14%. „Nowyje Izwiestia” poinformowały , że do końca roku Ministerstwo Finansów ryzykuje utratą ponad 2 bilionów rubli „ropy naftowej i gazu”.
Prezes zarządu, wiceprezes zarządu PAO Gazprom Aleksiej Miller i prezes zarządu OAO NK Rosnieft Igor Sieczin (od lewej do prawej). Ich firmy nie są już głównymi żywicielami rodziny. Zdjęcie: Michaił Metzel. TASS
Ekonomista, analityk i dyrektor ds. strategii w firmie Finam, Jarosław Kabakow, zauważa, że kompleks wojskowo-przemysłowy osiągnął pułap.
„Wiele przedsiębiorstw działa na pełnych obrotach, a zasoby sektora cywilnego są wyciskane. Ciągły wzrost w przemyśle obronnym nie może zrekompensować spadku w takich sektorach jak inżynieria mechaniczna, metalurgia i budownictwo. Pomimo niedawnego obniżenia stopy bazowej polityka pieniężna pozostaje restrykcyjna. Wpływa to na dostępność kredytów zarówno dla osób fizycznych, jak i przedsiębiorstw. Szczególnie mocno cierpią branże kapitałochłonne: budownictwo i maszyny rolnicze” – skomentował ekspert na swoim kanale Telegram.
Eksperci Instytutu Prognoz Ekonomicznych Rosyjskiej Akademii Nauk zgodnie z przewidywaniami w swoim przeglądzie zwrócili uwagę na problemy rosyjskiego budżetu.
„Spadek dochodów z eksportu węglowodorów na tle umacniającego się rubla i spadających cen eksportowych powoduje napięcia w budżecie federalnym. W okresie styczeń–kwiecień dochody z ropy naftowej i gazu spadły o 10,3% (oraz o 14% w pierwszych pięciu miesiącach roku — red. ). Dochody z innych źródeł niż ropa naftowa i gaz wzrosły o 13,5%, co było spowodowane wzrostem dochodów podatkowych z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku od zysków. Wzrost dochodów budżetu federalnego jest wspierany przez popyt konsumpcyjny i wzrost obciążeń podatkowych.
Pod wpływem znacznego spowolnienia wzrostu dochodów i wzrostu wydatków deficyt budżetu federalnego został skorygowany z 1,2 do 3,8 bln rubli (czyli z 0,5 do 1,7% PKB). Obserwowane spowolnienie gospodarcze zwiększy nierównowagę budżetową" - ostrzega Instytut Prognoz Ekonomicznych Rosyjskiej Akademii Nauk.
newizv.ru
